Rob Hekkenberg – Pagina 2 – Gea Kring Rijnland

Siliciumrijke kristallen die omhoog sneeuwen

Een door Jeannette Kras van Scientias opgenomen artikel vertelt dat onderzoekers aan de Universiteit van Tokyo nu een experiment hebben uitgevoerd om te kijken hoe siliciumrijke kristallen zich vormen in een vloeibare ijzer-waterstofmassa, met hoge druk en hoge temperaturen, precies zoals in de buitenkern van de Aarde.

De kristallen bevatten genoeg silicium om lichter te zijn dan de vloeibare massa waar ze zich in bevinden en komen daardoor omhoog. De onderzoekers spreken dan ook van siliciumrijke sneeuw, die niet naar beneden zinkt maar juist omhoog ‘valt’.

Lees verder in: https://scientias.nl/uit-het-diepst-van-de-aarde-sneeuwen-siliciumrijke-kristallen-omhoog-en-dat-verklaart-een-hoop/

Lees ook in: Core origin of seismic velocity anomalies at Earth’s core–mantle boundary in https://www.nature.com/articles/s41586-023-05713-5

Bio-geologie & Geo-biologie

Spreker: Margot Spreuwenberg & Jan-Piet Tijssen
Wanneer: 12 feb 2023
Waar: Leidse Winterlezing, Museum oudheden, Leiden

Deze presentatie is, in het kader van de Leidse Winterlezingen, gegeven door: Margot Spreuwenberg & Jan-Piet Tijssen, 2023-02-12

De studie naar de wisselwerking tussen de aarde en het leven is een relatief jonge tak van wetenschap, die nog steeds sterk in ontwikkeling is. In deze presentatie worden enkele hoogtepunten nader belicht.

Welke invloed hebben geologie en klimaat op de biologische evolutie? Wat bepaalt massaal uitsterven of het ontstaan van nieuwe soorten? Welke nieuwe inzichten verkrijgen we uit het moderne DNA onderzoek naar evolutionaire stambomen in combinatie met geologische kennis? We gaan nader in op een voorbeeld uit de plantenwereld en de dierenwereld: de mens. Andersom blijkt het leven op aarde ook van grote invloed op de geologie. Als voorbeeld kijken we naar de ontwikkeling van het aantal mineralen op aarde. De enorme invloed van de vorming van zuurstof door algen en planten is al langer bekend. Nu is er echter een tijdlijn en kunnen we het ontstaan van nieuwe mineralen volgen vanaf het ontstaan van de aarde tot heden en hebben we ook een vermoeden van het aantal mineralen dat nog kan worden ontdekt.

De GEA-kring Rijnland organiseert jaarlijks de serie Leidse Winterlezingen, een serie boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. De lezingen vinden plaats in het Rijks Museum van Oudheden te Leiden.

De presentatie werd afwisselend gegeven door Marga (M) en JanPiet (JP). Als je die nog eens wil zien ga dan naar:

The Eye Of The Sahara

Eye crater Sahara ISS-42_Richat_Structure-5ae0e2bba18d9e00372f913e

A Geological Mystery Staring Into Space
Stop trying to make Atlantis happen, it’s not going to happen.

By CHARLIE HAIGH, Jan 20, 2023 in IFLScience, this is a UK-based science website that is a part of LabX Media Group, a Canadian-based corporation.

Van bovenaf gezien ziet het Oog van de Sahara er net zo uit als een enorme inslagkrater in het midden van de Sahara van Mauritanië. Met een diameter van 50 kilometer (30 mijl), bestaande uit een reeks uniforme rimpelingen, is deze kraterachtige anomalie in feite volledig terrestrisch.

Deze spectaculaire oude geologische formatie werd in de jaren 1960 door Gemini-astronauten gebruikt als een oriëntatiepunt. Geologen geloofden aanvankelijk dat het Oog van de Sahara, ook bekend als de Richat-structuur, een enorme inslagkrater was. Verdere studies naar het sedimentaire gesteente waaruit de centrale koepel bestaat, hebben de formatie echter gedateerd op het late Proterozoïcum, tussen 1 miljard en 542 miljoen jaar geleden.

Meer lezen in:
The Eye Of The Sahara: A Geological Mystery Staring Into Space | IFLScience
of:

Krimp in Basalt

Spreker: Werkgroep Algemene Geologie,
Wanneer: 19 nov 2022
Waar: GEA kring Rijnland

Heb je je ooit als eens afgevraagd waarom die krimscheuren in basalt zo regelmatig zijn?

In de bijgaande presentatie zie je daarover meer. Tijdens een bijeenkomst van de werkgroep Algemene Geologie van de GEA kring Rijnland werd daarover van gedachten gewisseld.

Zie de bijgaande presentatie:

En ook de daarbij passende tekst die bij de dia’s past

Binnenkern aarde zou gestopt zijn met draaien en nu de andere kant op gaan

Door Lennart ’t Hart, 23-01-2023, Nu.NL

De vaste binnenkern van de aarde is gestopt met draaien in dezelfde richting als onze planeet, zo opperen Chinese seismologen in een nieuwe studie. Vervolgens zou de bol zelfs de andere kant op zijn gaan draaien.

De binnenkern ziet eruit als een soort metalen bol. Die is net iets kleiner dan onze maan en zou vooral bestaan uit ijzer en nikkel. De bol schommelt als het ware heen en weer in de vloeibare buitenkern van de aarde.

Onderzoekers van de Universiteit van Peking stellen dat de binnenkern rond 2009 tot stilstand kwam. Daarna keerde de draairichting. Volgens de wetenschappers gebeurde dat ook al in de jaren zeventig. De theorie is dan ook dat dit elke 35 jaar gebeurt. Een cyclus duurt daarmee zo’n zeventig jaar.

Wil je meer lezen ga dan naar het artikel:

https://www.nu.nl/wetenschap/6248217/binnenkern-aarde-zou-gestopt-zijn-met-draaien-en-nu-de-andere-kant-op-gaan.html

Earth’s inner core rotating slower than surface, study suggests (Update) (phys.org)

Ultramafieten

Spreker: Rienk Arnoldus, Werkgroep Mineralogie
Wanneer: 13 jan 2023
Waar: GEA kring Rijnland

Tijdens een bijeenkomst van de werkgroep mineralogie gaf Rienk een overzicht wanneer een gesteente Ultramafiet genoemd kan worden. De bijgaande presentatie maakt een en ander duidelijk Ook was er een geanimeerde discussie over het onderwerp en gingen gesteenten rond; soms wel maar soms (bewust) geen ultramafiet.

Met hun drietand gingen trilobieten de seksuele strijd aan

Gemma Venhuizen, 19 januari 2023, nrc/nieuws/2023/01/19/

Paleontologie; Onderzoekers vergelijken de drietand van een trilobietensoort met de hoorn van een Japanse keversoort.
Een trilobietfossiel van het geslacht Walliserops, met een kenmerkende drietand.
Foto Science Photo Library/ANP

De drietanden die sommige trilobieten 400 miljoen jaar geleden op hun kop droegen, waren waarschijnlijk niet bedoeld om voedsel mee te zoeken maar om concurrenten mee te bevechten. Dat schrijven een Amerikaanse en een Britse paleontoloog deze week in tijdschrift PNAS.

Wil je meer lezen kijk dan op de website van het NRC of load de pdf:

https://www.nrc.nl/nieuws/2023/01/19/met-hun-drietand-gingen-trilobieten-de-seksuele-strijd-aan-a4154702

In een zelfgebouwde minirivier zag een geoloog uit Zürich dat ronde korrels sneller zijn

Jan van Poppel, 17 januari 2023, nrc/nieuws/2023/01/17

Sediment in de Noordzee en Het Kanaal. Dit komt via rivieren in zee of wordt bij storm losgewoeld van de bodem. Hoe snel sediment zich in een rivier verplaatst, wordt bepaald door de vorm van de korrels.
Foto NASA/GSFC

Wil je meer lezen ga dan naar her artikel in het NRC of lees de pdf:

https://www.nrc.nl/nieuws/2023/01/17/in-een-zelfgebouwde-minirivier-zag-een-geoloog-uit-zurich-dat-ronde-korrels-sneller-zijn-a4154466

Nieuwe studie daagt conventionele wijsheid uit over de oorsprong van grote magma-uitbarstingen

Door UNIVERSITEIT VAN HELSINKI 9 JANUARI 2023

In het verleden hebben enorme magma-uitbarstingen geleid tot het ontstaan van grote overstromingen van basaltlava op de continenten. Eerder werd aangenomen dat dit soort uitbarstingen alleen konden optreden in gebieden waar de continentale tektonische platen dun zijn, waardoor diep mantelmateriaal dicht bij het oppervlak kon stijgen.

De lage druk in deze gebieden zorgt voor het smelten van hete mantel, die een aanzienlijke hoeveelheid magma kan genereren.
Een nieuwe studie van onderzoekers van de Universiteit van Helsinki en de Universiteit van Aarhus daagt dit conventionele begrip echter uit.

Lees het hele bericht van dit artikel in:

New Study Challenges Conventional Wisdom on the Origins of Large Magma Eruptions (scitechdaily.com)

Oorzaak van raadselachtige tsunami bij Sulawesi ontrafeld

Vivian Lammerse van Scientias interviewde Taco Broerse van de universiteit van Utrecht: “Het is bekend dat wanneer de zeebodem omhoog komt, er een tsunami ontstaat,” legt de Utrechtse aardwetenschapper Taco Broerse in een interview met Scientias.nl uit.

“Bochten in breuken kunnen zorgen voor bodemstijging. Nu hebben we ontdekt dat de breuk waarlangs de aardbeving zich onder de baai van Palu voortplantte, een bocht heeft. Bij zo’n bocht gaat de bodem ofwel omhoog (omdat de platen daar over elkaar heen moeten schuiven), of naar beneden (omdat de twee platen van elkaar af schuiven).”

Lees verder via de bijgaande website van Scientias en de Universiteit van Utrecht.

Oorzaak van raadselachtige tsunami bij Sulawesi ontrafeld – Nieuws – Universiteit Utrecht (uu.nl)

Eindelijk weten we de oorzaak van de raadselachtige tsunami bij Sulawesi die duizenden mensenleven eiste (scientias.nl)